Piotrowice i Ochojec na mapie z 1800 r.  (C zbiory M. Siniec)
W okresie średniowiecza osadnictwo na ziemiach śląskich regulowane było przez prawo niemieckie, zwane czynszowym, które przyznawało osadnikowi w dziedziczne użytkowanie l łan mały (flamandzki ~ 17 ha) lub łan duży (frankoński ~24 ha) ziemi. Z łanu płacono na rzecz pana zazwyczaj 1/4 grzywny w monecie oraz 12 miar zboża. Prawo to umożliwiało osadnikowi (właścicielowi) po opłaceniu należności, dysponowanie nadwyżką wg własnego uznania. Obok nadziałów wieś otrzymywała na wspólne użytkowanie pastwiska. Wieś na mocy prawa niemieckiego posiadała samorząd, na czele którego stał sołtys (zwolniony od czynszów), który przewodniczył ławie wiejskiej rozpatrując kwestie sporne wsi.

Piotrowice na mapie z 1803 r.  (C zbiory M. Siniec)

Reorganizacja pruskiej administracji w 1874 roku wprowadziła okręgi urzędowe zw. „Amtsbezirk” zamiast dotychczasowych okręgów policyjnych. Urząd taki powstał w Piotrowicach 01.10.1874 r. Naczelnikiem tego urzędu (Amtsvorsteher) był radca policji księcia pszczyńskiego Kraüse z Mikołowa. Zastępcą naczelnika był leśniczy Forst. W roku 1894 naczelnikiem gminy Piotrowice był Langer. W Gminie rejestrowano urodzenia, zgony, zawarte małżeństwa, które wcześniej rejestrowane były w kościele parafialnym. Załatwiano również sprawy administracyjne. Urząd gminy Piotrowice administrował miejscowościami Piotrowice, Ochojec i Kostuchna, a swoją siedzibę miał na rynku.

Piotrowice i Ochojec na mapie z 1856 r.  (C zbiory M. Siniec)

W 1906 roku naczelnikiem gminy był Andrzej Zogalla, sekretarzem gminy Rudolf Adamczyk, urzędnikiem stanu cywilnego Józef Glettnik, mistrzem straży pożarnej Israel Simon. Powiatowym inspektorem w Mikołowie był Rube. Księgi wieczyste znajdowały się w Mikołowie, a biuro wojskowe w Pszczynie. Przewodniczącym kasy zapomogowej był Piotr Gierlotka. Przewodniczącym związku weteranów wojennych był Kuntze. Przed i w czasie pierwszej wojny światowej naczelnikiem gminy był Andrzej Limański, a skarbnikami gminy oraz urzędnikami stanu cywilnego byli miejscowi nauczyciele – zazwyczaj przynależni do Ostmarkenverein, organizacji której celem było niemczenie ludności śląskiej. Kierownik szkoły prowadził też w gminie kasę pożyczkową zwaną „Raiffeisena”.
Piotrowice na mapie z 1911 r.  (C zbiory M. Siniec)

Na początku okresu międzywojennego naczelnikiem gminy był Wincenty Dziura, po nim Józef Mrowiec, a sekretarzem Jan Ochot. Zastępcą naczelnika był Józef Kluczka. Spis mieszkańców w 1931 roku wykazał, że w Piotrowicach mieszkało 8147 osób, w tym 127 deklarowało, że ich językiem ojczystym jest j. niemiecki. W latach trzydziestych powstał plan budowy ratusza w Piotrowicach. Plany lokalizowały go na targowisku. Wybuch wojny w 1939 roku uniemożliwił jego budowę. Ostatnim naczelnikiem gminy przed II wojną był Jan Augustyn Karkoszka, zaś jego zastępcą Franciszek Fesser. Ponieważ budowy ratusza nie można było rozpocząć, a siedziba gminy nie była obszerna, przystosowano budynek przy obecnej ul. Gen. Jankego 136 dla potrzeb gminy. Budynek ten wybudował w 1934 roku aptekarz z Załęża na gruncie kupionym od Jana Kozy. Po wojnie część urzędu przeniesiono z siedziby dawnej gminy z rynku, do nowego budynku. W tym budynku gmina Piotrowice urzędowała do czasu przyłączenia w obręb miasta Katowice. Po przejęciu obowiązków gminnych przez miasto Katowice w budynku umieszczono przychodnię lekarską.

Teren dzisiejszych Katowic na mapie z ok. 1805 r.  (C zbiory M. Siniec)
Decyzją Sejmu Śląskiego z dnia 01.04.1939 r. gmina Piotrowice i Panewniki zostały włączone do powiatu katowickiego. Po wojnie wójtem gminy został Dworaczek. Od 01.01.1951 r., mimo że Piotrowice administracyjnie podlegały pod miasto Katowice, nadal ślubów udzielano w tutejszym urzędzie. Prowadzono też rejestrację zgonów. Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego od wyzwolenia do 1974 roku był Alojzy Gardawski.

W roku 1974 w ramach reorganizacji Miasta Katowice, urząd został przeniesiony do Pałacu Ślubów w Katowicach.

Przeczytaj więcej w źródle: Stefan Gierlotka: „Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice” Wydawnictwo Śląsk Katowice 2002

Jedna odpowiedż do "Urząd Gminy"

  1. Alina Fesser-Rębowska  28 marca 2021

    Dzień dobry!

    Od ponad roku zajmuję się genealogią mojej rodziny, systematycznie szukam informacji o bliskich i zbieram dotyczące ich dokumenty lub ich kopie.
    Moim pradziadkiem był Franciszek Fesser, uczestnik II i III Powstania Śląskiego, poseł na Sejm Śląski, ostatni zastępca naczelnika Piotrowic (co jest wspomniane na Państawa stronie) i Prezes Zarządu Głównego Górników ZZZ, mieszkaniec początkowo Rogów w opolskim, a potem Katowic. Mam trochę wspomnień o pradziadku, część informacji wyszukałam w internecie, Archiwum Wojskowym, ale dalej ciekawi mnie jego osoba. Stąd moje pytanie – czy w Państwa starych dokumentach / archiwum znajdują się jakieś informacje na temat Franciszka Fessera, zdjęcia itp. lub czy wiecie Państwo czy jest jakaś osoba, instytucja, mogąca interesować się jego postacią.

    dane pradziadka:
    Franciszek Fesser
    ur. 16.08.1885 Rogi, opolskie – zm. 23.10.1956 Katowice-Piotrowice
    syn Franciszka Fessera i Józefy Fesser z d. Janochy
    jest opisany na Wikipedii https://pl.wikipedia.org/wiki/Franciszek_Fesser

    Odpowiedz

Skomentuj

Twój adres e-mail nie będzie widoczny.